ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین مبتنی بر توسعه منطقه‌ای با رویکرد اقتصاد سبز (مطالعه موردی: استان آذربایجان‌غربی)

اقتصاد سبز یکی از مباحث نوین مجامع علمی در دهه­های اخیر می­باشد که هدف آن رفاه انسان، عدالت اجتماعی و ایجاد اطمینان در حفاظت از محیط­زیست همراه با رشد اقتصادی است. اما دستیابی به چنان مرحله­ای از پایداری در گرو شناخت کامل توان اکولوژیکی هر سرزمین به عنوان بستر رشد و توسعه اقتصادی می­باشد. چرا که هر منطقه سطح توان و استعداد مشخصی دارد که قبل از اقدام به سرمایه­گذاری، لازم است ارزیابی گردد. لذا هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین در راستای تحقق اقتصاد سبز در استان آذربایجان­غربی می­باشد. این پژوهش، از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. به این صورت که در ابتدا به روش کیفی و مصاحبه با 10 نفر از کارشناسان، فهرست عوامل تخریب و شدت آن­ها در استان آذربایجان­غربی تنظیم شد و با مدل تخریب مخدوم میزان آسیب‌پذیری استان محاسبه شد. پس از تعیین مشخصه­های سه­گانه مدل تخریب، ضریب تخریب در هر یک از واحدهای سرزمین مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و در مجموع برای استان ضریب تخریب 92/36 برآورد گردید که در طیف حساس جای می­گیرد و نیازمند اقدامات حفاظتی است. سپس توان اکولوژیکی استان در سه حوزه توسعه سکونتگاهی، گردشگری و صنعت مورد مطالعه قرار گرفته­ است. بدین منظور با استفاده از لایه­های اطلاعاتی و در محیط نرم­افزار GIS عوامل مؤثر در ارزیابی توان اکولوژیکی تعیین، وزن­دهی، ارزش­گذاری و لایه­های حاصل از آنها ترسیم شد و در نهایت اقدام به تهیه نقشه توان اکولوژیکی برای سه کاربری مذکور گردید. با نگاهی اجمالی به نتایج تحقیق می­توان به تفاوت در توان اکولوژیکی شهرستان­های استان و همچنین تفاوت در سه مؤلفه در هر شهرستان پی­برد. با توجه به نتایج خروجی، در زمینه توان اکولوژیک توسعه سکونتگاهی؛ شهرستان­های پلدشت، ماکو، بوکان بیشترین توان و شهرستان­های سردشت، چالدران و تکاب کمترین توان را دارند. در زمینه گردشگری شهرستان­های پلدشت، سردشت و شاهین­دژ به ترتیب بیشترین توان و شهرستان­های سلماس، پیرانشهر و اشنویه کمترین توان را دارند. در زمینه توان توسعه صنعت شهرستان­های شوط، بوکان و میاندوآب بالاترین ظرفیت و شهرستان­های سردشت، اشنویه و چالدران پایین­ترین ظرفیت را  به خود اختصاص داده­اند.